Nie ulega wątpliwości, iż podróżowanie samolotem w XXI wieku to najszybszy i jeden z najwygodniejszych sposobów podróżowania. Niestety pomimo dokładanych starań przez linie lotnicze – zdarza się, iż lot jest opóźniony bądź całkowicie odwołany. Kiedy zatem możemy liczyć na odszkodowanie za opóźniony lot albo gdy jest on odwołany? Od czego zależy wysokość odszkodowania za opóźniony czy też odwołany lot? Kiedy wspomniane odszkodowanie nie przysługuje? Jak ubiegać się o odszkodowanie za opóźniony lot?
Odpowiedzi na powyższe pytania możemy znaleźć w rozporządzeniu (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 roku, ustanawiającym wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów, w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów.
Odwołany lot – co przysługuje pasażerom?
Zgodnie z art. 5 ww. rozporządzenia – w przypadku odwołania lotu pasażerowie, których to odwołanie dotyczy, otrzymują pomoc od obsługującego przewoźnika lotniczego, polegającą na zapewnieniu posiłków oraz napojów w ilościach adekwatnych do czasu oczekiwania, jak również w przypadku zmiany trasy, gdy racjonalnie spodziewany czas startu nowego lotu ma nastąpić co najmniej jeden dzień po planowym starcie odwołanego lotu – pomoc polegającą na zapewnieniu zakwaterowania w hotelu oraz transportu pomiędzy lotniskiem a miejscem zakwaterowania (hotelem lub innym).
UWAGA! Ciężar dowodu tego, czy i kiedy pasażerowie zostali poinformowani o odwołaniu lotu, spoczywa na obsługującym przewoźniku lotniczym, nie na pasażerach.
Opóźniony lot – jakie są prawa pasażerów?
Jeżeli obsługujący przewoźnik lotniczy ma uzasadnione powody, by przewidywać, że lot będzie opóźniony w stosunku do planowego startu – pasażerowie mają prawo do opieki, jak w przypadku lotu odwołanego, tj. zapewnienie posiłków oraz napojów w ilościach adekwatnych do czasu oczekiwania, a także umożliwienie przeprowadzenia bezpłatnie przez pasażerów dwóch rozmów telefonicznych, jak również dokonania przesyłki faksowej lub e-mailowej. Należy zaznaczyć, iż w sytuacji, w której opóźnienie wynosi co najmniej pięć godzin, pasażerowie mogą dokonać wyboru pomiędzy:
a. – zwrotem w terminie siedmiu dni pełnego kosztu biletu po cenie, za jaką został kupiony; za część lub części nieodbytej podróży oraz za część lub części już odbyte, jeżeli lot nie służy już dłużej jakiemukolwiek celowi związanemu z pierwotnym planem podróży pasażera, wraz z (gdy jest to odpowiednie):
– lotem powrotnym do pierwszego miejsca odlotu, w najwcześniejszym możliwym terminie;
b. zmianą planu podróży, na porównywalnych warunkach, do ich miejsca docelowego, w najwcześniejszym możliwym terminie;
c. zmianą planu podróży, na porównywalnych warunkach, do ich miejsca docelowego, w późniejszym terminie dogodnym dla pasażera, w zależności od dostępności wolnych miejsc.
Jaka jest wysokość odszkodowania za opóźniony/odwołany lot? Od czego jest uzależniona?
To, jak duże będzie odszkodowanie za opóźniony lot lub za odwołany lot, zależy przede wszystkim od długości lotu. Należy jednak zaznaczyć, iż istotną kwestią jest również wymiar opóźnienia lotu (dotyczy wyłącznie opóźnienia lotu). W 2013 roku Trybunał Sprawiedliwości wskazał, że prawo do odszkodowania nie wymaga istnienia opóźnienia przy wylocie. Aby powstało prawo do odszkodowania – wystarczy, by przybycie do miejsca docelowego pasażera było opóźnione o trzy godziny bądź więcej; niezależnie od tego, czy opóźnienie to wynika z opóźnienia pierwszego lotu, czy też – w przypadku lotu łączonego – z opóźnienia jednego z kolejnych lotów (wyrok z dnia 26 lutego 2013 r., Folkerts, C-11/11). Tym samym, zgodnie z art. 7 ww. rozporządzenia, pasażerowie otrzymują odszkodowanie w wysokości:
a) 250 EUR dla wszystkich lotów o długości do 1500 kilometrów à np. lot Warszawa – Berlin
b) 400 EUR dla wszystkich lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż 1500 kilometrów i wszystkich innych lotów o długości od 1500 do 3500 kilometrów np. lot Katowice – Ankara
c) 600 EUR dla wszystkich innych lotów niż loty określone w lit. a) lub b) np. lot Warszawa – Zanzibar
Czy odszkodowanie za opóźniony/odwołany lot może zostać pomniejszone?
Tak. Obsługujący przewoźnik lotniczy może pomniejszyć odszkodowanie, o którym mowa powyżej aż o 50 %, jeżeli pasażerom zaoferowano zmianę planu podróży do ich miejsca docelowego na alternatywny lot, którego czas przylotu nie przekracza planowego czasu przylotu pierwotnie zarezerwowanego lotu:
a) o dwie godziny w przypadku wszystkich lotów o długości do 1500 kilometrów;
b) o trzy godziny w przypadku wszystkich lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż 1500 kilometrów i wszystkich innych lotów o długości od 1500 do 3500 kilometrów;
c) o cztery godziny w przypadku wszystkich innych lotów niż loty określone w lit. a) lub b)
CO WIĘCEJ… Linia lotnicza może skutecznie uchylić się od wypłaty odszkodowania, jeśli opóźnienie było spowodowane nadzwyczajnymi okolicznościami. Nadzwyczajne okoliczności to sytuacja, w której opóźnienie nastąpi ze względu na przyczynę, która jest niezależna od przewoźnika i niemożliwa do uniknięcia pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Rozporządzenie wskazuje kilka przypadków, które należy uznać za nadzwyczajne okoliczności: zagrożenie bezpieczeństwa, destabilizacja polityczna, złe warunki meteorologiczne, strajki osób niezatrudnionych przez przewoźnika, czy też zamknięcie przestrzeni powietrznej.
Jak ubiegać się o odszkodowanie za opóźniony/odwołany lot?
Na samym początku należy zaznaczyć, iż zgodnie z prawem lotniczym – roszczenia majątkowe wynikające z przepisów rozporządzenia nr 261/2004/WE i 2111/2005/WE, przedawniają się z upływem 1 roku od dnia wykonania przewozu, a w przypadku gdy przewóz nie został wykonany – od dnia, w którym miał być wykonany. Mówiąc prościej – mamy 1 rok licząc od dnia lotu bądź dnia, w którym lot miał się odbyć, na dochodzenie swoich praw dot. odszkodowania.
W celu uzyskania odszkodowania – należy złożyć reklamację przewoźnikowi obsługującemu opóźniony lot. Reklamację należy wysłać w formie pisemnej, zachowując oczywiście potwierdzenie. W reklamacji do linii lotniczej należy wskazać dane lotu oraz kwotę, której się domagamy. Nie jest obowiązkowe podanie podstawy prawnej. PAMIĘTAJMY – jeżeli linia lotnicza odmówi wypłaty lub nie odpowie na naszą reklamację w ciągu 30 dni, możemy zwrócić się o pomoc do Rzecznika Praw Pasażerów (dotyczy lotów odbywających się z Polski) bądź do ECK Polska (jeżeli linia lotnicza jest zarejestrowana w innym kraju UE).
Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 roku to rozporządzenie, które reguluje wszelkie prawa pasażerów dot. opóźnienia czy też odwołania lotu, jak również kwestie dot. odszkodowania przysługującego za ww. zdarzenia. Należy jednak pamiętać, iż przepisy tam zawarte mają charakter ogólny i tym samym może dojść do sytuacji, w której konieczne będzie rozszerzenie danego przepisu o konkretne stanowisko, np. Trybunału Sprawiedliwości.
